Centar za bosanske studije na Univerzitetu Fontbonne saopštio je da je András Riedlmayer dobitnik Nagrade za građansku hrabrost (Civic Courage Award) za 2023. godinu.
“Malo je pojedinaca koji će ostati upamćeni po svojoj nepokolebljivoj posvećenosti Bosni i Hercegovini i Kosovu tokom rata 1990-ih kao András Riedlmayer”, poručeno je na skupu.
Ovaj dokazani prijatelj naše zemlje počasni je član BHAAAS-a i mi smo ponosni na njegov doprinos koji se ne ogleda samo u očuvanju i promociji kulturne baštine, već i gradnji mostova između BiH i svijeta.
Andrásovo zalaganje za očuvanje kulturne baštine u ratom zahvaćenoj Bosni i Hercegovini odvijalo se na različitim nivoima: dokumentovao je uništavanje rukopisnih biblioteka, džamija, mostova, sufijskih loža, crkava i drugog kulturnog naslijeđa koje je namjerno bilo na meti srpskih, a kasnije i hrvatskih nacionalista. Zajedno sa svojim kolegama dr. Amilom Buturović i dr. Irvinom C. Schickom, Riedlmayer je potaknuo proces obnavljanja spaljenih rukopisa sarajevskog Orijentalnog instituta osnivanjem Projekta za prikupljanje bosanskih rukopisa (Bosnian Manuscript Ingathering Project). U bombardovanju su izgubljena 5.263 uvezana rukopisa na različitim jezicima, a tim Projekta kontaktirao ke akademike širom svijeta koji su možda vršili istraživanja na Institutu prije njegovog uništenja. Ovi napori su bili djelimično uspješni jer su uspjeli vratiti mikrofilmove nekih rukopisa, koje su digitalizirali i 2008. prezentovali Orijentalnom institutu.
Kao ekspert koji je 25 godina svog života proveo dokumentujući uništavanje kulturnog naslijeđa tokom ratova na Balkanu 1990-ih, svjedočio je kao vještak pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (ICTY) i Međunarodnim sudom pravde (ICJ) na suđenjima 14 zvaničnika Srbije i bosanskih Srba, među kojima je bio bivši predsjednik Srbije Slobodan Milošević, optužen za ratne zločine u BiH i na Kosovu.
Rođen 1947. godine u Budimpešti, Riedlmayer se školovao u Njemačkoj, SAD-u i Turskoj. Diplomirao je na Univerzitetu u Chicagu, Univerzitetu Princeton i na Fakultetu za bibliotečke i informacione nauke na Simmons koledžu. Kao Fulbrightov stipendista 1970-ih, mnogo je putovao po Bliskom istoku i Balkanu, istražujući u arhivima i bibliotekama rukopisa. Objavio je naučne članke o osmanskoj historiji i kulturi, balkanskom naslijeđu i islamskoj arhitekturi. Od 1985. godine rukovodio je Dokumentacionim centrom za islamsku umjetnost i arhitekturu programa Aga Khan pri Biblioteci likovnih umjetnosti Univerziteta Harvard. Osim toga, bio je predsjednik Udruženja turskih studija, predsjedavajući Komiteta udruženja bibliotekara Bliskog istoka za iračke biblioteke te suosnivač i urednik International Justice Watcha.
Jednom prilikom je rekao: “Ako zaista želiš da razbjesniš bibliotekara, spali biblioteku”.
Prije tri godine se penzionisao, ali je ostao inspiracija za sve one koji se bore da prava materijalne baštine idu ruku pod ruku sa borbom za kulturni i biološki opstanak. Odgovornost da se to ispuni svi trebamo dijeliti, po uzoru na gospodina Riedlmayera i njegovu ne samo građansku hrabrost, već i posvećenost Bosni i Hercegovini.